Door: Monique Wakelkamp
Het zal je niet verbazen, maar als ik als mediator bij bedrijven en organisaties kom, is er ‘gedoe’. In de complexe wereld van werkrelaties is dit 'gedoe' een alledaags fenomeen. Het ontstaat vaak wanneer basisbehoeften en verwachtingen niet worden begrepen of vervuld. Als ervaren mediator zie ik dagelijks hoe misverstanden, irritaties en conflicten voortkomen uit deze onvervulde behoeften. Maar wat als we dit 'gedoe' kunnen voorkomen of oplossen door beter te begrijpen wat anderen écht nodig hebben? Dit blog biedt inzichten en praktische tips om beter te communiceren en om effectiever om te gaan met de onderliggende behoeften die vaak ten grondslag liggen aan werkgerelateerde conflicten.
Vingerwijzen doen we graag
Is het je opgevallen hoe vaak we in conflicten de oplossing bij anderen zoeken? Misverstanden en irritaties leiden vaak tot een patstelling waar niemand meer uitkomt. Standpunten verharden en het is niet ongewoon als dit resulteert in ziekteverzuim of een verplicht verbetertraject. We hopen vaak dat als de ander zijn gedrag aanpast – misschien meer van dit doet, minder van dat zegt of stopt met iets specifieks – het probleem opgelost zal zijn. Ironisch genoeg verwacht de ander vaak hetzelfde van ons. Zo belanden we in een vicieuze cirkel waarin iedereen naar de ander wijst, maar niemand naar zichzelf kijkt.
Hoe doorbreek je de vicieuze cirkel bij een conflict
Als je goed kijkt, zie je dat de kern ligt in hoe we met elkaar omgaan. Al van jongs af aan leren we dat aandacht, zelfs als die negatief is, beter is dan geen aandacht. Het blijft echter niet alleen bij kinderen die om aandacht vragen, maar het geldt ook voor volwassenen in de werkomgeving. Die 'lastige' collega of leidinggevende is in wezen ook op zoek naar erkenning: “Zie mij, hoor mij, waardeer mij.” Hun gedrag, hoe negatief ook, is slechts een uiting van een diepere behoefte aan verbinding en begrip.
Het geheim van conflictbeheersing: de 12 universele basisbehoeften
Laten we eerlijk zijn: we hebben allemaal fundamentele behoeften. En ja, dat geldt ook voor jou, niet alleen voor de 'lastige' ander. Diep vanbinnen verlangen we allemaal naar aandacht, acceptatie en waardering. Wanneer deze basisbehoeften niet worden vervuld, reageren we vaak zonder het te beseffen met uitdagend gedrag – ja, ook jij! En dan krijgen we ‘gedoe’.
De 12 universele basisbehoeften zijn:
- Aanmoediging
- Acceptatie
- Begrip
- Bevestiging
- Bewondering
- Erkenning
- Geruststelling
- Goedkeuring
- Respect
- Veiligheid
- Vertrouwen
- Waardering
Deze behoeften variëren in sterkte en komen naar boven wanneer ze niet worden vervuld. Voel je je niet gewaardeerd? Dan kan dit zich uiten in overcompensatie door hard te werken om erkenning te krijgen, of juist het tegenovergestelde: je inzet verminderen omdat je denkt dat het toch niet gewaardeerd wordt. Dit principe geldt voor iedereen.
Het gedrag dat hieruit voortvloeit, is afhankelijk van de persoon en de situatie. Belangrijk is om te herkennen welke behoefte onvervuld blijft. Voel je irritatie omdat iemand voortdurend aandacht vraagt? Misschien weerspiegelt dit een onvervulde behoefte aan waardering, erkenning voor je inzet, of goedkeuring van je beslissingen.
Het ontcijferen van onvervulde basisverlangens
Ontdekken welk basisverlangen onopgemerkt blijft, is essentieel. Dit doe je door actief gesprekken te voeren, gerichte vragen te stellen en nauwkeurig te observeren. Als je eenmaal begrijpt welke behoefte de ander heeft, kun je beslissen of en hoe je daaraan tegemoet kunt komen. Bijvoorbeeld, als iemand erkenning zoekt voor zijn werk en je twijfelt aan zijn verdienste, kun je nog steeds waardering tonen voor de geleverde inspanning.
Het gaat er niet om dat iedereen altijd maar zijn zin krijgt, maar om het tonen van oprechte interesse in elkaars inspanningen, drijfveren en intenties. Dit creëert een wederzijdse waardering. Als mediator richten we ons op het peilen van deze onvervulde behoeftes onder het ‘gedoe’ aan de oppervlakte en stimuleren we deelnemers om elkaar te begrijpen en waar mogelijk tegemoet te komen. Zo kan ieder toch zijn ‘eigen zin’ krijgen en is er geen gedoe meer.
Wederzijds respect
In de kern van elke interactie, elk conflict en elke oplossing, ligt een universele waarheid die we vaak over het hoofd zien: de gouden regel van wederzijds respect en begrip. Mijn motto, “behandel de ander zoals je zelf behandeld wilt worden”, is niet alleen een leidraad voor persoonlijke relaties, maar ook een essentieel principe in de professionele omgang. Door dit motto toe te passen, kunnen we 'gedoe' op de werkvloer niet alleen verminderen, maar ook een omgeving creëren waarin iedereen zich gewaardeerd en begrepen voelt. Luister naar wat de ander echt nodig heeft en geef ook zelf aan wat jouw behoefte is. Laten we samenwerken aan een werkplek waar wederzijds respect de basis vormt voor groei, ontwikkeling en positieve verandering.
Wil je meer informatie over de 12 basisbehoeften? Kijk dan op https://www.co-counsel.nl/2015/03/basisbehoeften/
